ศาลหลักเมือง

ศาลหลักเมืองจังหวัดนนทบุรี ในอดีตเดิมตั้งอยู่ที่ ปากคลองอ้อม ตำบลบางศรีเมือง ฝั่งตะวันตกของแม่น้ำเจ้าพระยา ใกล้กับวัดเฉลิมพระเกียรติวรวิหาร สร้างขึ้นในปีพุทธศักราช 2208 ต่อมาในสมัยที่นายปริญญา นาคฉัตรีย์ เป็นผู้ว่าราชการจังหวัด ได้ขออนุมัติก่อสร้างศาลากลางจังหวัดขึ้นใหม่ ณ บริเวณศูนย์ราชการ ถนนรัตนาธิเบศร์ จึงได้สร้างศาลหลักเมืองขึ้นในบริเวณใกล้ศาลากลางจังหวัด

ศาลหลักเมืองจังหวัดนนทบุรี ในปัจจุบันเป็นศาลาจัตุรมุขทรงไทย มีประตูเข้า-ออก ทั้ง 4 ด้าน หลังคาเป็นทรงยอดปรางค์ ลักษณะหลังคาซ้อนกันสองชั้น หน้าบันแกะสลักไว้อย่างสวยงาม เสาหลักเมืองทำจากไม้มงคล ยอดเสาหลักเมืองแกะสลักเป็นรูปดอกบัวตูม และนับเป็นพระมหามิ่งมงคลอย่างล้นพ้น เมื่อพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช มหิตลาธิเบศรรามาธิบดี จักรีนฤบดินทร สยามินทราธิราช บรมนาถบพิตร (รัชกาลที่ 9) ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ สมเด็จสยามมงกุฎราชกุมาร เสด็จพระราชดำเนินทรงประกอบพิธีวางศิลาฤกษ์ ศาลหลักเมืองจังงหวัดนนทบุรี เมื่อวันศุกร์ที่ 3 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2532

พระบามสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวฯ ทรงพระราชทาน พระบรมราชวโรกาส ให้คณะกรรมการจัดสร้างศาลหลักเมืองได้เข้าเฝ้าฯ น้อมเกล้าน้อมกระหม่อม ถวายยอดเสาหลักเมือง เพื่อทรงพระสุหล่าย ทรงเจิม ทรงบรรจุแผ่นยันต์ ณ พระตำหนักจิตรลดารโหฐาน ก่อนอัญเชิญยอดเสาหลักเมืองขึ้นไปสวมคืนยังเสาหลักเมือง เพื่อความเป็นมหามิ่งมงคลแก่พสกนิกรชาวจังหวัดนนทบุรีต่อไป ศาลหลักเมืองจึงเป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ เป็นสถานที่สถิตย์ของพระเสื้อเมือง พระทรงเมือง และพระสยามเทวาธิราช ที่คอยปกปักรักษาบ้านเมืองและประชาชน ให้อยู่อย่างร่มเย็นเป็นสุข และเจริญรุ่งเรืองตราบนานเท่านาน

ตั้งอยู่บริเวณปากคลองอ้อม หมู่ที่ 3 ต.บางศรีเมือง อ.เมืองนนทบุรี จ.นนทบุรี

ศาลเจ้าพ่อหลักเมือง (เดิม) นี้ได้สร้างขึ้นในสมัยกรุงศรีอยุธยา (300 กว่าปี) ตามข้อมูลทางประวัติศาสตร์ของไทย

ในปีพ.ศ.2092 สมเด็จพระมหาจักรพรรดิ ทรงจัดตั้งบ้านตลาดขวัญ เป็นเมืองนนทบุรี ซึ่งเดิมยังเป็นอาณาเขตของกรุงศรีอยุธยา (เพื่อเป็นการรวมพลเตรียมการต่อสู้กับข้าศึก)

จนในปี พ.ศ.2179 พระเจ้าปราสามทอง ทรงโปรดเกล้าฯ ให้ขุดคลองตอนใต้ของวัดท้ายเมือง ไปทะลุทางออกแม่น้ำอ้อมบริเวณหน้าวัดเขมาภิรตาราม (เนื่องจากเส้นทางน้ำคดเคี้ยวมาก) จนกระแสน้ำได้เปลี่ยนไป จนคลองที่ขุดขึ้นมาใหม่ได้กลายเป็นแม่น้ำเจ้าพระยาในปัจจุบัน

ในปี พ.ศ.2208 สมเด็จพระนารายณ์มหาราช ทรงโปรดเกล้าให้สร้างป้อมปราการ บริเวณปากแม่น้ำอ้อม (เพื่อป้องกันข้างศึกเข้ามารุกราน) ขึ้น 2 ป้อม คือ “ป้อมแก้ว” ตั้งอยู่ที่บ้านตลาดแก้ว (สันนิษฐานว่าอยู่ที่วัดปากน้ำในปัจจุบัน) และ “ป้อมทับทิม” ตั้งอยู่บริเวณวัดเฉลิมพระเกียรติในปัจจุบัน และให้ย้ายเมืองนนทบุรีจากบ้านตลาดขวัญ มาอยู่ที่ปากแม่น้ำอ้อม พร้อมกับได้สร้าง ศาลเจ้าพ่อหลักเมือง ขึ้น ณ เมืองนนทบุรี และได้ทำพิธีอัญเชิญเทพยดาทั้ง 5 พระองค์ มาสถิตย์ที่ศาลเแห่งนี้ได้แก่ เจ้าพ่อหลักเมือง พระเสื้อเมือง พระทรงเมือง เจ้าพ่อแสงมณี และเจ้าแม่ทับทิม เพื่อความเจริญรุ่งเรือง มั่นคง ร่มเย็นเป็นสุขของบ้านเมือง และประชาชนสืบไป

เรื่องเล่าสายมู – ทำไมถึงมีรูปปั้นจระเข้ และหัวจระเข้ เต็มศาล?

จากคำบอกเล่าจากชาวบ้านระแวกนั้นๆ เล่าให้ฟังว่า ในช่วงที่น้ำท่วมหนักๆ บริเวณด้านนอกรอบนอกของศาล ได้มีข่าวจากชาวบ้านว่าพบจระเข้หลายต่อหลายครั้ง แต่แปลกว่าชาวบ้านที่อาศัยอยู่ในบริเวณของศาลไม่เคยพบจระเข้เรยแม้สักครั้ง และหลังจากน้ำลดก็จะมีชาวบ้านที่หาปลาตามริมแม่น้ำเจ้าพระยา ได้เริ่มพบซากหัวของจระเข้หลากหลายขนาด ในช่วงบริเวณของศาล และคนที่พบหัวจระเข้จะมีเรื่องดลจิตดลใจให้เอามาถวายที่ศาลเจ้าพ่อหลักเมืองแห่งนี้ บางคนก็จะนำหนังจระเข้ทั้งตัวมาถวายด้วย ทางคณะกรรมการของศาลจึงได้ทำรูปปั้นจระเข้ขึ้นมา 2 ตัว ชื่อ กุมภีร์เงิน และ กุมภีร์ทอง เพื่อให้ผู้ที่มีจิตศรัทธามากราบไหว้ ขอพร ขอโชคลาภ และหลายคนก็ได้โชคลาภติดไม้ติดมือกลับไป จึงได้นำรูปปั้นจระเข้หลากหลายขนาดกลับมาถวายให้ท่าน แต่ ณ ปัจจุบัน ไม่มีชาวบ้านพบซากหัวจระเข้มากว่า 4-5 ปีแล้ว

ที่ตั้ง : ถ.ราชพฤกษ์-นนทบุรี 1 ต.บางศรีเมือง อ.เมืองนนทบุรี จ.นนทบุรี 11000 (สะพานเจษฎาบดินทร์)

Click นำทางบน Google Maps

Credit: ศาลเจ้าพ่อหลักเมือง (เดิม) จังหวัดนนทบุรี / ศาลหลักเมืองจังหวัดนนทบุรี